Als je geen leven meer voelt...

Laurens en Lieke voelen bij een zwangerschap van 34 weken Keet niet meer bewegen. In het ziekenhuis krijgen ze de verschrikkelijke bevestiging dat Keet niet meer leeft. Wat gebeurt er dan met je?

“We weten dat Keet niet meer bij ons is, maar we vinden het fijn als haar naam genoemd blijft worden”

“Die zondagmiddag, 25 april, voelde ik me raar. Toen ik op bed ging liggen en haar favoriete muziekjes op mijn telefoon opzette, voelde ik geen reactie. Keet reageerde altijd op deze muziekjes met schopjes.” Lieke is dan 34 weken zwanger. Ze twijfelt en belt de verloskundige. “De dienstdoende verloskundige woonde vlakbij. Ze luisterde met een doptone (apparaat om naar de hartslag van een baby te luisteren). Ik kan me haar blik nog zó goed voor de geest halen. Ze sloeg haar ogen dicht - er was geen hartslag te vinden. De verloskundige kon niet zeggen wat er aan de hand was, we moesten naar het ziekenhuis.”

_{(tekst gaat verder onder de foto)}

Bevestiging

Laurens komt naar huis en ze gaan direct naar het ziekenhuis. De verloskundige rijdt achter hen aan. Laurens: “Ik was in de veronderstelling dat we even naar het ziekenhuis zouden gaan en dan weer terug naar huis. Denken aan het ergste deed ik toen niet.” In het ziekenhuis krijgen Laurens en Lieke de verschrikkelijke bevestiging dat Keet niet meer leeft. Beiden waren in shock. “Van die zondagavond weet ik weinig meer,” zegt Lieke. “Bij mij bleef maar in mijn hoofd malen ‘wat heb ik verkeerd gedaan?’ We hebben het die zondag nog tegen niemand verteld. We hadden even genoeg aan onszelf. Het was allemaal zo onwerkelijk.”

Achtbaan aan emoties

“Toen we het nieuws te horen kregen, was ik eigenlijk in de veronderstelling dat daarna ook de bevalling meteen ingezet zou worden,” vertelt Laurens. Maar maandag volgt eerst een gesprek met de gynaecoloog en verloskundige. “Dit gesprek vond plaats in de verloskamer, en was bedoeld om ons voor te bereiden op de komende dagen en keuzes die we moesten gaan maken. Terugkijkend is dit een belangrijk onderdeel geweest in de voorbereiding op de bevalling en de keuzes die we moesten maken.”

“De dagen voor de bevalling was het vreselijk om te merken dat het leven uit mijn buik verdwenen was. Ik zag mijn buik krimpen,” zegt Lieke. “Het is verschrikkelijk, omdat je aan de ene kant weet dat Keet niet meer leeft, maar aan de andere kant wil je haar zo lang mogelijk bij je houden, geen afscheid van haar nemen.”

Lange benen

De dag voor de bevalling moesten Laurens en Lieke veel beslissingen nemen rondom herinneringen maken, afscheid en crematie. Ze besluiten het afscheid en crematie zelf te regelen. “Ik vond het fijn om iets te kunnen doen, iets voor Keet”, geeft Laurens aan.

“We hebben het op dinsdag ook tegen de kinderen en naaste familie en vrienden vertelt. Het omgaan met hun emoties vonden wij lastig. Hun verdriet kun je er op dat moment even niet bij hebben. Je eigen verdriet is zo groot, daar ‘past’ dan niets meer bij.”

De bevalling wordt op woensdagochtend ingeleid. “Het was spannend,” vertelt Lieke. “Maar ik had ook sterk het gevoel: dit ga ik goed doen, dit is het laatste wat ik kan doen voor Keet. De bevalling kwam langzaam op gang en uiteindelijk werd Keet op donderdagmiddag geboren. We waren meteen heel trots op haar. We hebben de tijd genomen haar goed te bekijken. Ze was 46 cm lang, met lange benen en donkere krulletjes, net als Laurens.” Laurens lacht. “En ze had jouw neus en mond.”

Tijdens en na de bevalling lieten Laurens en Lieke foto’s maken door Make a memory. Niet alleen van Keet, maar ook van het hele proces. Lieke heeft daar achteraf veel aan gehad. “Je denkt namelijk dat je alles heel bewust meemaakt. Maar het echte besef komt pas veel later. Er zijn zoveel dingen die je niet meekrijgt of vergeet. We hebben na drie maanden nog een gesprek aangevraagd met de verloskundige om na te praten over de bevalling. Daar hebben we veel aan gehad. Alles rondom de bevalling hebben we rustig kunnen bespreken. Dit is goed geweest in het verwerkingsproces.”

Beslissingen nemen

Ouders moeten in een korte tijd heel veel beslissingen nemen. Laurens kijkt daar met een goed gevoel op terug. “We hebben beslissingen genomen op ons gevoel. Wat op dat moment goed voelde, dat hebben we gedaan. De begeleiding vanuit het ETZ was heel fijn en persoonlijk. Zorgverleners nemen je aan de hand, maar blijven toch op gepaste afstand. We zijn hierover erg tevreden. Ze hebben ons goed begeleid en ons vrij gelaten in onze keuzes, alles was bespreekbaar. De verloskundige stelde een wateropbaring voor na de bevalling. In eerste instantie voelde dat voor ons niet prettig, maar op basis van hun ervaringen hebben we er gelukkig toch voor gekozen. Keet zag er zó mooi uit. Haar huidje en hoofdje waren heel kwetsbaar, maar in de wateropbaring lag Keet er heel mooi bij.”

Na de bevalling en de uitvaart kwam de intense leegte. Het gemis lijkt steeds groter te worden. Lieke geeft aan dat ze naast de steun van elkaar en haar omgeving, veel heeft gehad aan een aantal boeken over rouwverwerking en stilgeboortes.

Rondom de bevalling werd er aangegeven dat er altijd de mogelijkheid is om in contact te komen met Medisch Maatschappelijk Werk. Lieke: "De eerste periode hadden we daar nog geen behoefte aan en ruimte voor. Maar na een maand of twee hebben we toch contact gezocht. We merkten dat de wereld steeds verder door ging, en we minder ruimte en aandacht voelden voor Keet. Medisch Maatschappelijk Werk heeft hierbij goede tips gegeven, en bevestiging gegeven dat het onderdelen van het rouwproces waren. Ik vroeg: hoe kun je het beste rouwen? Wat is helpend? Maar een stappenplan is er niet voor, je moet doen waar je je goed bij voelt. En dat is erg lastig omdat alles overhoop ligt. Ik voel me soms nog verantwoordelijk. Waarom heb ik haar niet kunnen redden? Er zijn zoveel vrouwen die een gezond kind op de wereld zetten, waarom kan ik dat niet?”

Dag voor Keet

De crematie is besloten, alleen Laurens en Lieke zijn erbij. “Na de crematie thuiskomen was verschrikkelijk,” zegt Lieke. “De kinderwagen stond in de kamer, maar wij kwamen thuis met lege handen.” Omgaan met de omgeving was soms een uitdaging. Laurens vertelt: “Ergens wel te begrijpen, want ik zou ook niet weten hoe ik op zoiets zou moeten reageren. Gaandeweg hebben we geleerd te zeggen tegen mensen wat we nodig hebben. We weten dat Keet niet meer bij ons is, maar we vinden het fijn als haar naam genoemd blijft worden. Daarmee houden we haar levend.”

Onlangs hebben Laurens en Lieke een ‘Dag voor Keet’ georganiseerd voor familie en vrienden. “Het was heel fijn om zo nog bij Keet stil te staan,” vindt Lieke. “De eerste maanden had ik daar geen ruimte voor. Ik was eigenlijk in niemandsland - heen en weer geslingerd door verdriet, hormonen en fysiek herstel. Al ben je met hormonen totaal niet bezig… het enige wat je voelt is intens verdriet en leegte.

Met de ‘Dag voor Keet’ hebben we een nieuwe herinnering gemaakt aan Keet samen met familie en vrienden. Want we willen samen met hen Keet blijven herinneren. Ze is ons mooie dochtertje waar we enorm trots op zijn!”