'We staan voor een enorme uitdaging'

Podcast Ethiek in de zorg - De Slimme Snijders

Het afschalen van 20 naar 14, 12 en uiteindelijk maar 6 operatiekamers tijdens de coronapandemie, wat heeft dat voor gevolgen gehad voor de zorg? Hoe bepaalde de ‘Slimme snijders’ wie wel geopereerd werd en wie niet? En welke uitdagingen liggen er nog voor ons? Daarover praat geestelijk verzorger José Krijnen met medisch specialist Andy van Veen. Andy is werkzaam in het ETZ als kaakchirurg en is voorzitter van de medische staf.

Slimme snijders

Andy maakte deel uit van de ‘Slimme snijders’, een clubje chirurgen dat tijdens de eerste coronagolf werd samengesteld. “We bespraken geen specifieke patiënten, maar wel de problemen bij de diverse specialismen. Welke artsen krijgen ruimte om te opereren? Een constante afweging tussen de noodzaak van direct ingrijpen en het accepteren van een mindere kwaliteit van leven van minder acute patiënten. Nu de stofwolken zijn neergedaald, zien we enorme wachtlijsten en schade aan de gezondheid van mensen. Gezonde levensjaren gaan verloren door uitstel van zorg.” De personele krapte maakt het inhalen van zorg lastig. “Als je wilt inhalen, moet je overcapaciteit hebben. Door ziekte en vertrek van medewerkers hebben we ondercapaciteit. Die krapte en dat grote stuwmeer aan uitgestelde zorg maakt dat we voor een enorme uitdaging staan.”

Morele kwesties

“Tijdens de derde en vierde golf kregen we te maken met meer morele dilemma’s. Het ziekenhuis werd overbelast door benauwde patiënten met corona. Die hielpen we. Maar de spanning nam toe: ‘we doen dit al bijna twee jaar, waarom moeten chirurgische patiënten wachten? Is dit nog rechtvaardig?’ Mijn collega’s konden inmiddels goed inschatten of behandeling van een coronapatiënt nog zinvol was. Als iemand binnen een paar dagen toch gaat overlijden, moeten we dan nog voor die patiënt een IC-bed reserveren?”

Toekomstige zorgschaarste

In de huidige maatschappij is de verwachting dat alles mogelijk is. Mensen zijn veeleisender geworden. Andy ziet dat ook. “We hebben 3 generaties achter de rug die geen grote problemen zoals een oorlog hebben meegemaakt. Er is weinig incasseringsvermogen. Terwijl de onhoudbare situatie in de zorg vereist dat we na moeten denken over zinnige zorg. Scherpere keuzes zijn noodzakelijk. Het criterium is hoeveel zinvolle, kwalitatief goede jaren je nog aan het leven van een patiënt kunt toevoegen. Het is de taak van de overheid om dat maatschappelijke debat met iets meer kracht aan te zwengelen. Dat heeft tijd nodig en vraagt wat va n politici maar ook wat van de arts. Je kunt een excellente chirurg zijn, maar het voeren van een gesprek over zinnige zorg vraagt om andere competenties.” Volgens Andy gaan we door de vergrijzende bevolking zeker tot 2040 grote problemen met de capaciteit hebben.

De complete podcast luister je hier.