Patiënt centraal bij overgang naar digitale zorg

De samenleving digitaliseert. Ook het ETZ biedt steeds meer zorg digitaal aan. Beleidsmedewerker Babs Deckers van de afdeling Zorgverkoop wijdde haar afstudeerscriptie aan het patiëntenperspectief bij de overgang naar digitale zorg. In dat proces valt of staat alles met goede communicatie en voorlichting.

Het patiëntenperspectief op digitale zorg is door Babs getoetst via het patiëntenpanel van het ETZ, dat 2500 leden telt. Daarin zitten niet alleen ETZ-patiënten die nu onder behandeling zijn. Ook ex-patiënten, mantelzorgers, bezoekers en naasten maken er onderdeel van uit. Onder deze personen zijn twee enquêtes uitgezet. De eerste is ingevuld door 692 respondenten en de tweede door 398 respondenten.

Eerder geholpen worden

Voor de respondenten is het verkorten van de wachttijd tot behandeling de belangrijkste reden om voor digitale zorg te kiezen. De afvaardiging van zorgverleners, beleidsmedewerkers en zorgverzekeraars (CZ en VGZ), met wie de belangrijkste uitkomsten uit de enquêtes in een interview zijn besproken, zien de volgende voordelen van digitale zorg: meer eigen regie, gebruiksvriendelijkheid, vergroten van toegankelijkheid en een gevoel van veiligheid en beschikbaarheid van gegevens.

Volgens diverse instanties, zoals de Patiëntenfederatie Nederland, zijn de voordelen van digitale zorg minder parkeer- en reiskosten, minder reistijd, de mogelijkheid om een gesprek te laten bijwonen door naasten van de patiënt en dat het gesprek in een voor de patiënt vertrouwde omgeving kan worden gehouden. Uit het onderzoek van Babs blijkt daarentegen dat het patiëntenpanel van het ETZ die voordelen niet als doorslaggevend ziet. De nadelen worden daarentegen nadrukkelijk bevestigd: minder persoonlijke zorg en het niet plaatsvinden van lichamelijk onderzoek.

Communicatie

Bij de bereidheid tot digitale zorg en de persoonlijke ervaring van de patiënt is een grote rol weggelegd voor de manier van communiceren vanuit de zorgverlener. In de keuze voor digitale toepassingen in een behandeltraject is het tevens van belang dat patiënt en zorgverlener samen optrekken. Dit in het kader van ‘Samen beslissen’. In een ideale situatie dienen de patiënten bij iedere stap van de transformatie van fysieke zorg naar digitale zorg betrokken te worden.

Uit het onderzoek blijkt verder dat een ‘fikse gedragsaanpassing’ van de zorgverlener nodig is bij de overgang naar digitale zorg. De zorgverlener is hierin namelijk het uithangbord van het ziekenhuis en kan de patiënt het nodige vertrouwen in digitale zorg geven. Op deze manier kun je de bereidheid om daarvoor te kiezen stimuleren. Om te zorgen dat dit goed verloopt, wordt vanuit het onderzoek aanbeloven om de zorgverleners hierin te trainen.

Kwaliteit

De zorgverleners geven aan dat de medische kwaliteit bij digitalisering van de zorg minstens gelijk blijft. Uit het onderzoek blijkt dat de patiënt dat toch anders ziet. Die schat de digitale zorg niet van dezelfde waarde. Dat heeft vooral te maken met de persoonlijke beleving. Voor het laten slagen van digitalisering in de zorg is het daarom van belang om, naast de al aanwezige expertise op het gebied van inhoudelijke zorgkwaliteit, ook specialisten op het gebied van marketing, gebruiksvriendelijkheid en waardetoevoeging bij het proces te betrekken, concludeert Babs.

_{Babs Deckers, beleidsmedewerker Zorgverkoop in het ETZ}