Reisverslag TweeSteden over de grenzen: Ondanks alles, toch weer beetje vooruit

Het contrast is overduidelijk als ik op maandag 29 augustus jl. het ETZ binnenloop na een weekje kinderkanker ziekenhuis Lviv, Oekraïne. Hier hebben we nette, schone, helder verlichte gangen, eenduidige uniformen, een apotheek, georganiseerde poliklinieken, een mooie ingang. Eigenlijk is alles hier georganiseerd en efficiënt geregeld.

Het regionale kinderziekenhuis Lviv

Daar tref ik een ziekenhuis met donkere, overbevolkte gangen, een ziekenhuis zonder water (er wordt gerenoveerd). Een organisatie met voortdurend geldgebrek en een voortdurende lijst met essentiële onderwerpen die opgepakt moeten worden (bijvoorbeeld. in het hele pand brandmelders). Een ziekenhuis waarin de verpleegkundigen al twee maanden geen salaris ontvangen, een ziekenhuis dat geen infuusvloeistoffen en narcotica geleverd krijgt omdat men al drie maanden niet heeft betaald.

Het is ook het beste gespecialiseerde kinderziekenhuis met de beste kinderchirurg van de Oekraïne. De kinderartsen willen vooruit. Naast de medisch inhoudelijke samenwerking met Lublin (Polen) willen ze vooral een bij- nascholingsplan voor de kinderverpleegkundigen opzetten. Niet voor dit ene ziekenhuis maar voor alle kinderziekenhuizen in de Oekraïne.  Dat is de reden van het bezoek. Wat wil men bereiken, waar te starten, hoe te organiseren en te financieren? En op welke manier kan TweeSteden over de grenzen bijdragen?

Wat nemen we mee?

Zoals gebruikelijk zitten onze koffers overvol; enkele diabetespennen, bloedprikpennetjes (met dank ETZ) en bijbehorende pennaaldjes (met dank aan Boeren Medical); de wegwerpkochers van de poli orthopedie (ETZ) vinden hun weg op de intensive care en op de afdeling chirurgie in Lviv. En natuurlijk veel kleding voor het weeshuis, een standaard onderdeel van een bezoek aan de Oekraine. De meegebrachte spullen worden met open armen ontvangen. Namens de (zieke) kinderen hartelijk dank. Спасибі

Bij- en nascholen van kinderverpleegkundigen

Het plan dat samen met prof.dr. Leonid Dubay (hematoloog en voorzitter academie pediatrie) en manager zorg Oksana Pidkova is bedacht, gaat als volgt. Uit de kinderziekenhuizen van tien grote steden worden goede gemotiveerde verpleegkundigen gekozen. Deze tien vormen het expertteam per ziektebeeld.

Gedurende drie dagen komt de groep in Lviv samen. Twee dagen krijgt men onderwijs door een van de artsen uit het kinderziekenhuis en een dag praktijkles (verpleegkundige vaardigheden, omgaan met infuuspompen etc.). Met de opgedane kennis en met een verpleegkundig protocol gaat de expertverpleegkundige terug naar het eigen ziekenhuis en verspreidt daar de kennis onder de collega’s. Na een half jaar komt de groep weer bijeen om kennis en ervaring te delen, zo nodig het protocol verder aanscherpen en de leerdoelen voor het volgende half jaar formuleren.

Als de basiskennis ruim voldoende aanwezig is en er behoefte is aan verdieping, kan het netwerk in Nederland (of Polen) worden aangewend. Vanwege het taalprobleem (bijna geen enkele verpleegkundige spreekt Engels of Duits) reist een specialist vanuit Europa dan naar Lviv af. Palliatieve zorg voor kinderen en de zorg voor kinderen met cystic fibrose vormen de eerste pilots.

Naast het plan zijn politiek draagvlak en financiën noodzakelijk. Het ziekenhuizen, de hoofden van de medische dienst per provincie zullen akkoord moeten zijn, mogelijk zelfs Kiev. Hoe krijg je de juiste goede verpleegkundigen, gaan ze ook echt de kennis delen? We kunnen vooraf veel bedenken, maar projecten zijn en blijven experimenten, daarom beginnen we in klein. Met goede wil, inzet, enthousiasme, een plan en budget gaan we aan de slag in 2017.

Contrast

Het is en blijft een bijzondere contrastvolle stad. De ene dag zit je in een zeer zeer oude Lada taxi, met een eveneens oude chauffeur die wel een moderne rijstijl laat zien, bij ieder verkeerslicht gaat de motor uit. Maar hij zet ook een Engelstalige CD (muziek uit de jaren 60 schat ik in) om het gezellig te maken, ik spreek nagenoeg geen Oekraïens. De volgende dag een vrije nieuwe taxi (Toyota) en jongere chauffeur die redelijk Engels spreekt maar me ook probeert op te lichten door 3 keer de taxiprijs te vragen.

Het land vierde op 24 augustus 25 jaar onafhankelijkheid. Een mijlpaal met een bittere smaak. Een voortdurende, geldverslindende oorlog aan de oostgrens, energieprijzen die een geheel maandsalaris beslaan en jongeren die het land verlaten omdat er geen toekomst lijkt. Is er nog iets positiefs te melden? Ja toch wel. De mensen die blijven willen er iets van maken, hoe beperkt dat ook is. En wij kunnen ze daarbij helpen, zoals met bij-nascholingsplan voor kinderverpleegkundigen.

Bestuursleden TweeSteden over de grenzen
Piet Spijkers
Jeannet de Graaf