Een abces is een hoeveelheid pus (etter) in een niet eerder bestaande holte. Een abces in het hoofd-halsgebied kan zowel in de mond als buiten de mond ontstaan, vaak in de hals. Een abces kan veroorzaakt worden door:
• een gat in een tand of kies (cariës);
• een ontsteking van het overliggende tandvlees bij een verstandskies;
• na een operatie in de mondholte, zoals het trekken van een tand of kies;
• een ontsteking van een lymfeklier in de hals;
• een keelontsteking of ontsteking van de amandelen achter in de keel.
Bacterie
Abcessen zijn vrijwel altijd het gevolg van een bacteriële infectie. De bacteriën scheiden gif af en veroorzaken het afsterven van cellen ter plaatse. De ontstekingsreactie trekt afweercellen aan, die voor een deel ook weer uit elkaar barsten. Hierdoor ontstaat een holte in het weefsel, gevuld met etter. Etter bestaat uit vervloeide dode weefselcellen, levende en dode bacteriën en dode witte bloedcellen. Doordat ergens in het hoofd-halsgebied een holte ontstaat, kun je klachten krijgen zoals:
• een fors beperkte mondopening;
• zwelling van de wang of hals;
• hoge koorts (meer dan 39 graden);
• roodheid van de huid;
• het niet meer goed kunnen slikken;
• pijn;
• moeilijker kunnen ademen.
Een abces in het hoofd-halsgebied is een potentieel gevaarlijke aandoening. Abcessen kunnen zich snel uitbreiden vanuit de mondholte naar de hals, waar de ademhaling dan in het gedrang kan komen. Patiënten met een verdenking op een abces zien we daarom altijd nog dezelfde dag.
BEHANDELING VAN EEN ABCES
Lokale abcessen in de mondholte behandelen we meestal poliklinisch. De MKA-chirurg geeft een plaatselijke verdoving in de buurt van het abces. Bij een abces werkt deze lokale verdoving soms minder goed dan wanneer geen abces aanwezig zou zijn. Met een mesje maken we een kleine incisie bij de zwelling, waarna vaak een forse hoeveelheid pus vrijkomt uit het wondje.
Hierna spoelen we de wond en brengen een kleine handschoendrain in het wondje aan, om te voorkomen dat de wond dichtvalt en het proces opnieuw begint.
Vaak wordt de drain met één hechting vastgemaakt. Hierna volgt een intensieve controle. Vaak is na drie dagen de zwelling zodanig afgenomen en is het proces tot rust gekomen, dat we de drain kunnen verwijderen.
Bij een groot abces in de mondholte of hals verrichten we de behandeling vaak onder narcose. Als de patiënt slaapt, maakt de MKA-chirurg een snee in de hals en zoekt het abces.
Nadat de pus is weggelopen en de wond is gespoeld, brengen we altijd een drain aan in de hals aan, die we vasthechten aan de huid.
NA DE BEHANDELING
De verdoving is na twee tot vier uur uitgewerkt. De volgende verschijnselen zijn mogelijk:
• Een beetje nabloeden – het speeksel kan de eerste dagen na de ingreep nog wat rood zijn.
• Napijn, hiervoor kun je de medicatie nemen die de MKA-chirurg je op recept heeft meegegeven.
• Een gezwollen wang – omdat er een behandeling heeft plaatsgevonden wordt de wang opnieuw dik (met name de dag na de ingreep!) ondanks dat er pus is vrijgekomen. De zwelling neemt normaal gesproken vanaf dag twee af.
• Enige temperatuursverhoging is normaal de eerste dagen na de ingreep; mocht de temperatuur hoger worden dan 39 graden, neem dan contact met ons op.
Bij een poliklinische behandeling maken we, afhankelijk van de grootte van het abces en de plaats, een afspraak drie dagen na de behandeling. De wang is dan vaak minder dik en je voelt je weer beter. Komt er via de drain geen pus meer vrij, dan kunnen we deze verwijderen. Dit is pijnloos.
Bij klinische behandeling in het ziekenhuis controleert de MKA-chirurg jou dagelijks op de afdeling. Vaak is de eerste dag na de behandeling nog sprake van veel zwelling, vanaf dag twee neemt dat vaak af.
De drain die in de hals is aangebracht, wordt dagelijks gespoeld. De verpleegkundige meet iedere dag (en soms meerdere keren per dag) je lichaamstemperatuur en bloeddruk.
Op indicatie nemen we ook bloed af, om het beloop van de ontsteking te kunnen volgen. Vaak kan de drain na enkele dagen verwijderd worden. Gemiddeld is de opnameduur drie tot vier dagen.
WONDVERZORGING
Het is normaal dat de wond de eerste dagen na de ingreep wat nabloedt. Ga niet krachtig spoelen en zuig niet aan de wond. Reinig het gebied van de operatiewond voorzichtig met een zachte tandenborstel. Je tanden kun je normaal poetsen.
ROKEN
De eerste vijf dagen na de behandeling is het beter om niet te roken. Roken heeft een nadelige invloed op de wondgenezing.
PIJNBESTRIJDING
Heeft jouw kaakchirurg geen andere pijnstiller voorgeschreven, dan kun je een tablet paracetamol innemen. Gebruik geen Aspirine®, dit geeft een grotere kans op nabloeding. Neem de pijnstiller voordat de verdoving volledig is uitgewerkt, bijvoorbeeld direct bij thuiskomst.
ZWELLING
Om zwelling te voorkomen, kun je de wang koelen met een plastic zakje met ijs of met een koelelement in een washandje. Je koelt de wang vanaf de eerste dag, drie keer per dag gedurende twintig minuten. Koelen moet je meteen de eerste dag doen, doe je dat niet, dan heeft het daarna nauwelijks tot geen effect meer.
Je kunt het beste de eerste nacht wat meer rechtop slapen door een extra hoofdkussen te gebruiken. Ga niet op de behandelde zijde liggen.
ETEN
Misschien kun je de eerste dag(en) na de behandeling moeilijker eten. In dat geval kun je vloeibaar eten gebruiken totdat de verdoving is uitgewerkt. Het is beter om de eerste dagen geen warme dranken te gebruiken, omdat de wond weer kan gaan bloeden. Ook het eten van sterk gekruide gerechten raden wij af, net als het eten van hard en taai voedsel, zoals stokbrood, chips en appels.
KOSTEN
Abcesbehandeling door de MKA-chirurg wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Wel is het zo dat altijd eerst het eigen risico wordt aangesproken.
Tot slot
Heb je na het lezen van deze informatie nog vragen, stel deze aan je behandelend arts.
Meer informatie
Meer informatie over het specialisme Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie.