Doelmatig werken binnen Oncologische Dagbehandeling ETZ

Binnen de oncologische dagbehandeling wordt al een aantal jaar doelmatig gewerkt. En dat werpt zijn vruchten af. Doelmatig werken blijkt niet alleen cruciaal daar waar het gaat om de financiën, maar vertaalt zich ook naar diverse voordelen op het gebied van patiëntzorg en duurzaamheid. Internist-oncoloog en tevens medisch manager Annet Coumou en Ingrid Willemen, verpleegkundig specialist, zijn binnen de oncologische dagbehandeling de aanjagers van het project doelmatig werken rondom cytostatica.  

Annet Coumou benadrukt: “In een tijd waarin we steeds meer moeten bereiken met beperktere middelen en zorgmedewerkers is het cruciaal om te kijken hoe we behandelingen zoals we die gewend waren om te geven, ook anders kunnen inzetten: doelmatiger. Wij zijn toen binnen de oncologische dagbehandeling gaan onderzoeken waar deze efficiëntie kan worden toegepast. Dit houdt in dat we meer gaan doen met minder tijd en minder kosten. Daarnaast wordt er ook gekeken naar mogelijke aanpassingen in de standaard behandelprotocollen om effectiever met beschikbare middelen om te gaan.” 

“We zijn eigenlijk gewoon ADHOC begonnen naar aanleiding van een presentatie van het Erasmus MC”, voegt Ingrid toe. “Daar zijn ze al best ver met doelmatigheid, zij zijn de voorlopers. Wij vonden dat we hier ook mee aan de slag moesten. Want je doet heel veel dingen al jaren omdat je ze altijd zo gedaan hebt, of omdat er bij bepaalde medicatie staat dat het zo moet. Maar je moet je altijd afvragen of iets ook niet anders kan.” 

Premedicatie in andere vorm 

Annet: “Bij de chemotherapie paclitaxel konden we aanpassingen doen in de premedicatie. Deze behandeling dienen we ongeveer 2000 keer per jaar toe aan patiënten. Voorheen duurde de toediening van premedicatie via een infuus, bedoeld om allergische reacties op chemotherapie te voorkomen, minimaal 45 minuten op de dagbehandeling. Patiënten krijgen nu de premedicatie in tabletvorm, dit kunnen zij thuis innemen. Dit bespaart patiënten zo’n 9 tot 10 uur aan behandeling in het ziekenhuis, verpleegkundigen hoeven minder handelingen uit te voeren en de bedbezetting neemt af met 1500 uur per jaar.  

Een extra voordeel is dat we voorheen standaard dexamethason als premedicatie gaven, wat echter veel bijwerkingen veroorzaakte en eigenlijk niet (altijd) noodzakelijk bleek te zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het mogelijk is om de dexamethason alleen de eerste 3 kuren te geven in een afbouwschema. Als een allergische reactie uitblijft, dan is het mogelijk om de rest van de kuren, vaak tot 12x, zonder dexamethason te voltooien. Natuurlijk blijven we dit steeds monitoren, maar patiënten krijgen zelden een allergische reactie.” 

_{De tekst gaat verder onder de foto.}

_{Annet Comou en Ingrid Willemen}

Andere dosering bij immunotherapie 

“Ook bij dure middelen zoals immunotherapie kun je anders omgaan met de dosering. Het Erasmus MC  heeft dit eerder onderzocht en geconcludeerd dat door een vaste dosering bij een specifiek gewicht te gebruiken, men efficiënt kan afronden en een volledige ampul kan benutten, zonder dat iemand onderbehandeld wordt. Dit is even effectief en veilig en scheelt een hoop kosten en verspilling.”  
 
Ingrid: “Voordat je met deze aanpassingen kunt beginnen, is uitgebreid voorbereidend werk nodig, waaronder onderzoek, aanpassing van protocollen, integratie in het Epic-systeem en controle door de apotheek en oncologen. Verpleegkundigen moeten meegenomen worden in de veranderingen. Als verpleegkundig specialist werk ik heel nauw met mijn collega's samen. In ons werkoverleg komt dit onderwerp regelmatig aan de orde. Mijn collega Stefanie Martens doet hierin heel veel op het gebied van de hematologie, zij is bezig met de vraag hoe in hematologische kuren doelmatiger gewerkt kan worden.” 

Thuischemo 

Annet: “Er is een ziekenhuisbrede projectgroep bezig met thuistoediening van chemotherapie onder leiding van Inge Scholtens. De bedoeling is om in mei te starten met een pilot waarbij patiënten thuis oncologische middelen gaan krijgen via een injectie of een kort infuus.  

Niet elk medicijn is geschikt voor thuisgebruik. Sommige medicijnen vereisen monitoring in het ziekenhuis, omdat er bijvoorbeeld kans is op een allergische reactie. Ook de houdbaarheid van medicatie speelt hierbij een rol. Voor langlopende behandelingen is thuisgebruik vaak niet efficiënt, vooral als een kuur bijvoorbeeld drie uur duurt en een verpleegkundige gedurende die tijd niet veel anders kan doen. Dat is niet kosteneffectief.” 

“Voor patiënten is het natuurlijk hartstikke fijn als behandelingen efficiënter kunnen. Alle tijd die ze niet in een ziekenhuis hoeven te zijn is winst. Daarnaast scheelt het reistijd, benzine, parkeerkosten en is het prettig voor de mantelzorger die heel vaak meekomt.” 

Richtinggevende Inzichten in Oncologische Zorg 

De NVMO (Nederlandse Verenging voor Medische Oncologie) documenteert de adviezen die binnen oncologische zorg genomen worden. Zij brengen daarnaast een aantal keer paar jaar adviezen uit die gepubliceerd worden.