Betere continuïteit van zorg voor IC-patiënten

Promotieonderzoek Sabine op ’t Hoog in het ETZ

Een opname op de afdeling Intensive Care (IC) heeft aanzienlijke gevolgen voor patiënten en hun naasten, op zowel korte als lange termijn. Patiënten die de IC verlaten en hun naasten ervaren te weinig continuïteit van zorg. Ze hebben geen aanspreekpunt, ze missen iemand om op terug te kunnen vallen. Uit onderzoek van verpleegkundig specialist Sabine op ’t Hoog blijkt dat dit beter kan. “Met hetzelfde aantal verpleegkundigen.”

In een hersteltraject dat voor iedereen uniek is, worden verschillende overgangsmomenten ervaren. Het door Sabine op ’t Hoog uitgevoerd promotieonderzoek richt zich op het begrijpen van hoe de continuïteit van zorg wordt ervaren tijdens deze cruciale overgangsmomenten en hoe verpleegkundige interventies deze continuïteit kunnen verbeteren.

_{De tekst gaat verder onder de afbeelding.}

_{Sabine op ’t Hoog. ETZ/Marc van Geijn}

‘Passende zorg’

Sabine op ’t Hoog promoveert op maandag 20 november 2023 om 14.30 uur aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, waar zij haar proefschrift verdedigt met de titel: "Transitions: Improving patients' and families' journeys during ICU pathways with Nurse-led interventions." Dit proefschrift werpt licht op de essentiële rol van verpleegkundigen bij het optimaliseren van zorgtrajecten voor IC-patiënten en hun naasten. Ze heeft daarbij de bottom up-benadering toegepast: de verpleegkundige professionals die in hun dagelijkse taken zelf het voortouw nemen door te evalueren waar er ruimte is voor verbetering en deze zelf gestalte geven.

Door het grote tekort aan IC-verpleegkundigen moet de zorg anders worden georganiseerd. Het onderzoek van Sabine toont aan dat verpleegkundige IC-teams in staat zijn om ’passende zorg’ te bieden buiten de muren van de IC, met hetzelfde aantal professionals. Deze benadering zorgt voor een naadloze overgang en draagt bij aan de verbetering van de zorgkwaliteit voor patiënten en hun naasten, vanaf de IC-opname tot aan de terugkeer naar de thuissituatie.

Betere patiëntenzorg

Sabine's onderzoek heeft niet alleen theoretische implicaties, maar heeft ook concrete gevolgen gehad voor de zorgpraktijk in het ETZ (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis). Verpleegkundige professionals op klinische afdelingen merken soms op dat het plotseling slechter gaat met kwetsbare (oudere) patiënten met multiproblematiek. Om deze situaties aan te pakken, kunnen zij voortaan een beroep doen op een ‘Consultatief Intensive care Verpleegkundige’ (CIV). Het ETZ is een van de eerste ziekenhuizen die CIV-verpleegkundigen structureel inzet.

De gespecialiseerde CIV-verpleegkundigen werken op de Intensive Care en zijn 24 uur per dag bereikbaar voor hun collega's op alle andere verpleegafdelingen in het ETZ. Sabine licht toe: "Door op het juiste moment de juiste kennis in te zetten, bieden we betere patiëntenzorg." Deze speciaal opgeleide CIV-verpleegkundigen kunnen snel ondersteuning bieden, omdat ze hiervoor volledig zijn vrij gepland. In totaal zijn maar liefst 50 van de 150 IC-verpleegkundigen in het ETZ opgeleid om als CIV hun collega's bij te staan.

Cruciaal moment

Het belangrijkste doel van de CIV-verpleegkundigen is niet om bedtaken of zorg over te nemen, maar om expertise te delen en ondersteuning te bieden bij het klinisch redeneren. Sabine benadrukt: "Door samen elkaars kwaliteiten optimaal te benutten, bieden we optimale zorg aan patiënten en hun naasten". Met de toenemende complexiteit van de zorg, met steeds zieker wordende patiënten met meerdere ziektebeelden, is de behoefte aan deze ondersteuning in de zorgpraktijk duidelijk geworden, zoals dit onderzoek heeft aangetoond." De inzet van CIV-verpleegkundigen zorgt ervoor dat uiteindelijk minder patiënten op de IC hoeven te worden opgenomen.

Een andere belangrijke uitkomst van het proefschrift is de meerwaarde van telefonische nazorg door IC-verpleegkundigen. Door de inzet van deze vorm van e-health werden patiënten met COVID-19 en hun naasten beter begeleid in de overgang naar de thuissituatie. Sabine op 't Hoog benadrukt het belang van deze bevindingen en stelt: "Een opname op de Intensive Care is een cruciaal moment in het leven van patiënten en hun families. Ons onderzoek heeft aangetoond dat verpleegkundige interventies een aanzienlijke rol spelen bij het verbeteren van de continuïteit van zorg, en deze bevindingen kunnen een positieve invloed hebben op de toekomst van IC-zorg."