IC-opname heeft veel impact op patiënt en zijn naasten

Een patiënt mag de Intensive Care (IC) verlaten. Dat klinkt als goed nieuws, maar kan in de praktijk nog weleens anders uitpakken door het Post Intensive Care Syndroom (PICS). Dat zijn gezondheidsproblemen, die na de IC-opname optreden en daar een direct gevolg van zijn. In haar missie om PICS te verminderen nam Meike Prins, verpleegkundig specialist IC in het ETZ,  de behoeften en ervaringen van IC-patiënten en hun naasten bij thuiskomst onder de loep.

De gezondheidsproblemen kunnen op verschillende gebieden optreden. Zo kunnen IC-patiënten last krijgen van lichamelijke, psychische en cognitieve problemen, terwijl naasten vooral op het mentale gebied hinder ondervinden (PICS-Familie). Samen met een collega biedt Prins overgangszorg voor patiënten, die van de IC naar de verpleegafdeling gaan en vanuit daar naar huis of een andere zorginstelling gaan. Om de ervaringen en behoeften van de IC-patiënten en hun naasten bij thuiskomst in kaart te brengen, nam Prins een aantal interviews af. Die leverden haar inzicht op in de behoeften en ervaringen van post-IC-patiënten en diens naasten.

Impact

”Het was bijzonder om de interviews af te nemen in de thuissituatie van de patiënten”, blikt Prins terug. “Wat vooral in de interviews terugkwam, was de impact op de patiënt én diens naasten, zowel positief als negatief. Enerzijds zag je blijdschap bij de patiënten en naasten om naar huis te gaan en anderzijds onzekerheid over wat ze daar te wachten stond. Dit was voor Prins een bevestiging dat het waardevol is om de overgang van ziekenhuis naar huis te begeleiden middels een telefonische follow-up (TFU), die één week na het ziekenhuisontslag door de verpleegkundig specialist IC plaatsvindt. Dit implementeerde Prins aan het begin van de coronapandemie. 

In het telefonische gesprek besprak de zorgprofessional het welzijn van de patiënt. Daarin werd het fysieke en mentale welzijn in alle facetten besproken. “We vroegen óók aan de naasten hoe het ging, waardoor er weleens problemen naar voren kwamen, die we op dat moment al konden oplossen”, licht Prins toe. “Door bijvoorbeeld met de huisarts of fysiotherapeut te schakelen over fysieke en mentale problemen.” 

Corona

Door de betrokkenheid van de zorgprofessional en de inzet van het TFU, kan passende steun worden geboden, die met name in het begin van groot belang kan zijn. “De doelstelling daarachter is het verminderen van de problemen op de langere termijn”, aldus Prins, die ook ervoer dat de naasten die begeleiding in de coronaperiode niet altijd goed ervoeren. “Naasten kwamen minder vaak op bezoek, waren daardoor minder in beeld bij de zorgprofessionals en gingen dan in de rol van mantelzorger onvoorbereid naar huis.” De coronaproblematiek had daarnaast effect op de familiebegeleiding. “De beperkende coronamaatregelen bemoeilijkten het betrekken van de naasten bij het zorgproces”, legt Prins uit. “Dan heb je het gevoel dat je als zorgprofessional tekort doet.” 

Grote rol

Prins concludeerde uiteindelijk dat de coronaproblematiek een beperkende rol speelde in de communicatie tussen patiënten, naasten en zorgprofessionals. Daarnaast kreeg ze nieuwe inzichten rondom de behoeften en ervaringen van post-IC-patiënten en naasten tijdens de coronacrisis. Er lijkt behoefte te zijn aan evidence based zorg (handelen aan de hand van de best beschikbare informatie over een bepaalde aanpak), waarbij men rekening houdt met PICS, specifieke behoeften van patiënten en naasten en de coronamaatregelen. 

Daar stopt het niet, want Prins haalde ook nog enkele persoonlijke leeropbrengsten uit het onderzoek. “Op basis van de interviews heb ik geleerd om door te vragen en goed in beeld te brengen wat de patiënt allemaal zelf kan. Soms nemen we als zorgprofessionals namelijk téveel over.” Daardoor komt de eigen regie van de patiënten en naasten in het gedrang, terwijl ze het graag zoveel mogelijk zelf willen doen. Een patiënt is een periode afhankelijk van de zorgprofessionals, waarna het moment komt dat hij weer de eigen regie kan pakken. “Ik denk dat de focus ook mag liggen op het feit dat we als zorgprofessionals kijken naar manieren om die eigen regie te stimuleren. Die boodschap wil ik graag verder verspreiden binnen het ETZ.” 

_{De gesprekken met post-IC-patiënten leverden Meike Prins inzicht op in diens behoeften en ervaringen.}