De toekomst van chirurgie heet 3D

Het einde aan de ontwikkelingen in het 3D-lab van het ETZ is nog lang niet in zicht, glundert vaatchirurg Jan Heyligers. Hij vertelt over de meest recente ontwikkelingen in dit voor velen nog immer futuristische centrum binnen het ziekenhuis.

Heyligers: “We staan aan de vooravond van het in dienst nemen van de eerste hoogopgeleide medewerkers in ons 3D-lab. Een samenwerking tussen de chirurgen en MKA-chirurgen heeft dat mede mogelijk gemaakt. Eerst begonnen chirurgen zelf met het printen van 3D-prints, vervolgens kwamen de technisch geneeskundige studenten ons versterken en nu dus de eerste medewerkers. De eerste promotie is een feit, door Lars Brouwers, en de tweede promovenda staat te popelen om te beginnen.”

Heyligers raakt niet uitgepraat als hij losbrandt over de mogelijkheden van het chirurgische 3D-lab. Mike Bemelman, traumachirurg, chirurg in opleiding Lars Brouwers en Heyligers hebben het 3D-lab in het ETZ opgezet.

Het 3D-lab heeft inmiddels tal van samenwerkingsprojecten in het leven geroepen. Met de universitaire opleidingen Technische Geneeskunde in Twente en Delft, maar bijvoorbeeld ook dichter bij huis met Tilburg University. Die samenwerking tussen het ETZ en TiU wordt onder meer gestimuleerd vanuit het zogeheten WeCare initiatief. Dat is bedoeld om wetenschappelijk onderzoek en samenwerking tussen de beide instituten te ondersteunen. Eén van de projecten vanuit het 3D-lab is gewaardeerd met een beurs en gaat over hologram geleide chirurgie (zie foto). Dat is het onderwerp van de tweede promovenda, Annabel Groeneberg.

Tekst gaat verder onder de foto

_{Hologram geleide beeldvorming, waarbij de chirurg ‘door de patiënt kijkt’.}

Begrip

De artsen verdiepen zich permanent in mogelijke innovaties voor hun lab. Heyligers: “Op dit moment hebben we daartoe een aantal projecten lopen. Zo doen we onderzoek naar 3D-geprinte casts als uitbreiding op het gips. We hebben recent een meisje kunnen helpen dat met een dergelijk spalkje, in plaats van gips om haar pols, toch kon gaan zwemmen. Ook is geconcludeerd dat met behulp van zogeheten 3D-tv’s beter inzicht wordt verkregen in longafwijkingen die geopereerd moeten worden. Omdat de chirurg de anatomie beter in beeld krijgt dan wanneer daarvoor alleen de CT-scan gebruikt wordt”.

Hologramgeleide chirurgie is eveneens een toepassing die de toekomst van de medisch specialist zal veranderen. Heyligers: “Met behulp van 3D visualisatiesystemen en een Hololens kunnen we letterlijk in het lichaam van de patiënt kijken, nog voordat de operatie begint”.

De vraag is wat deze vernieuwingen voor patiënten en artsen gaan betekenen? “De 3D-visualisaties zullen voor iedereen het begrip vergroten over de aard van een aandoening en de manier waarop de arts denkt in te zullen grijpen”, verklaart Heyligers. “Artsen kunnen hun patiënt beter uitleggen wat er aan de hand is, behandelaars krijgen eveneens een beter inzicht in wat ze moeten gaan doen.“

Hij geeft het voorbeeld van de MKA-artsen, die binnenkort in het eigen ziekenhuis een 3D-mal kunnen laten maken. “We hoeven dat dus niet meer uit te besteden aan een extern laboratorium. De artsen kunnen gewoon in huis bij ons binnenlopen en zien direct wat er gebeurt. Dat zijn belangrijke ontwikkelingen.”

Voorbereiden

Met een 3D-geprint model zijn chirurgen in staat zich beter voor te bereiden op een operatie. Bij een complexe botbreuk kunnen ze tot in detail zien waar het probleem zit, en dat aan hun patiënt tonen. Ook kleine breukjes worden zichtbaar. Erg behulpzaam bij het maken van een operatieplan.

Heyligers denkt dat het 3D-lab in het kader van de opleiding tot chirurg ook een duidelijke vooruitgang is . Het helpt de jonge specialist bij het verkrijgen van inzicht in pathologie. “Als groot perifeer opleidingsziekenhuis zijn we steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden om ons vak beter onder de knie te krijgen, zodat jonge collega’s vol vertrouwen later ‘de echte wedstrijd’ in kunnen gaan.”

Kortom, zoals in het begin gezegd: het einde is nog niet in zicht. Heyligers: “En het mooie is dat we in ons 3D-lab proberen bij te dragen aan een duurzamere manier van printen. Zo wordt gekeken of de 3D-prints gemaakt kunnen worden uit het afval dat op de operatiekamers wordt verzameld. Op die manier recyclen we materialen en wordt het in huis printen nog aantrekkelijker”.