Elektroden in brein effectief bij behandeling zware depressie

Groot deel patiënten heeft baat bij diepe hersenstimulatie

Specialisten van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) bewijzen – samen met hun directe collega’s in AMC Amsterdam – dat ‘diepe hersenstimulatie’ effectief kan zijn bij de behandeling van zwaar depressieve patiënten. Uit onderzoek blijkt dat veertig procent van de geopereerde patiënten baat heeft bij de behandeling. De baanbrekende studie is onlangs gepubliceerd op de site JAMA Psychiatrie.

Bij diepe hersenstimulatie worden elektroden in een specifiek hersengebied geïmplanteerd. Via een soort pacemaker die onderhuids bij het sleutelbeen of in de buik wordt geplaatst, worden elektrische impulsen naar de hersenen gestuurd. Dit zorgt er voor dat depressieve gevoelens afnemen of zelfs helemaal wegblijven. Bij 10 van de 25 patiënten werden goede resultaten geregistreerd.

Neurochirurg Guus Beute, psychiater Peter Notten, klinisch psycholoog Ferdinand Horst en psychiater Jan van Laarhoven hebben het onderzoek in het ETZ uitgevoerd. Van de 25 onderzochte patiënten zijn er 13 in Tilburg geopereerd en 12 in Amsterdam.

Geen placebo

Bij de behandeling is absoluut geen sprake van een placebo-effect, blijkt uit het dubbelblinde onderzoek. Dit betekent dat zowel de arts als de patiënt niet weet of het kastje dat de elektrische impulsen naar de hersenen stuurt aan of uit staat. Patiënten geven aan zich direct ongelukkig te voelen als het kastje ongemerkt uit wordt gezet. “Het is alsof direct een zwart gordijn over mij heen valt”, zegt een van de patiënten die veel baat heeft bij de behandeling.

Laatste redmiddel

Psychiater Van Laarhoven: “Diepe hersenstimulatie wordt al langere tijd op succesvolle wijze toegepast bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Diepe hersenstimulatie remt bij deze patiënten de ongecontroleerde bewegingen, bij depressieve patiënten maakt het emoties los. Vaak wordt gedacht dat mensen met een depressie negatieve emoties ervaren. Dat is niet waar, deze patiënten hebben juist een compleet gebrek aan emoties. En dat maakt ze diep ongelukkig.”

Bij de kleine patiëntengroep die in aanmerking komt voor diepe hersenstimulatie helpen therapie, medicijnen en elektroshocks niet (meer). “Diepe hersenstimulatie is voor deze patiënten het laatste redmiddel”, benadrukt neurochirurg Guus Beute.

Ruim 800.000 mensen in Nederland kampen jaarlijks met een zware depressie. Bijna twintig procent van alle landgenoten krijgt ooit in zijn leven met een depressie te maken. “Het is een ernstige ziekte, die vaak onderschat wordt”, zegt Beute. De onderzoekers verwachten dat door hun studie de zorgverzekeraars diepe hersenstimulatie zullen gaan vergoeden. “Het is de enige behandeling die deze zwaar depressieve patiënten weer zin in het leven kan geven.”