Spataderen zijn uitgezette niet goed werkende aderen, die met name voorkomen in de benen. We hebben in ons lichaam twee soorten bloedvaten: slagaderen en aderen. Het hart pompt het bloed in de slagaderen en via een netwerk van heel kleine dunne adertjes, de haarvaten, geeft het bloed zuurstof en voedingsstoffen af aan het weefsel in ons lichaam en neemt de gemaakte afvalstoffen op. Daarna wordt het bloed weer verzameld in de aderen en weer terug naar het hart vervoerd.
In de aderen in de benen zitten kleppen die ervoor zorgen dat het bloed dat door de slagaderen van het hart naar de benen wordt gepompt, weer terug kan stromen naar het hart. Als deze kleppen niet goed werken, kan het bloed niet goed meer worden teruggepompt naar het hart en zakt weer terug in de benen.
Hierdoor raken de aderen in het been gestuwd en wordt de druk in de (oppervlakkige) aderen zo groot dat na verloop van tijd (zichtbare) spataderen ontstaan. Ze kunnen variëren van duidelijk zichtbare, blauwe, meestal kronkelige aderen tot oppervlakkige haarvaatjes.
Spataderen kunnen zich steeds verder uitbreiden doordat de kleppen in de nog gezonde aderen harder moeten werken en deze aderen ook gestuwd kunnen raken. Door tijdige behandeling wordt de doorstroming in het been verbeterd, zodat de kleppen in de gezonde aderen beschermd worden.
Oorzaken spataderen
Eigenlijk kan iedereen spataderen krijgen, maar er zijn mensen die een verhoogde kans hebben op spataderen:
- mensen met staande beroepen;
- vrouwen: de kans om spataderen te ontwikkelen is bij vrouwen vier keer hoger dan bij mannen met dezelfde aanleg. Die bevorderende factoren zijn:
- een dikkere onderhuidse vetlaag, waardoor de aderen minder steun aan de buitenkant hebben. Om deze reden zien we ook meer spataderen bij mensen met overgewicht.
- gedurende een fase in de menstruatiecyclus zijn de spiegels van hormonen die aders laten uitzetten verhoogd. In de zwangerschap stijgen die spiegels tot nog veel hogere waarden.
- tijdens de zwangerschap drukt de zwangere baarmoeder op de aders in het kleine bekken, waardoor het bloed moeilijker uit de benen weg kan en een beetje stuwt.
- mensen bij wie spataderen in de familie voorkomen;
- mensen die in het verleden trombose in een been hebben gehad; door de trombose kunnen de kleppen beschadigd zijn, waardoor ze kunnen gaan lekken en spataders zich kunnen ontwikkelen.
Hoe herken je spataderen?
Als de kleppen in de aderen in de benen niet meer goed werken en er stuwing ontstaat, kunnen de overdag geproduceerde afvalstoffen niet goed worden afgevoerd. Dan kunnen verschillende klachten ontstaan:
- jeuk of pijn;
- vermoeide of onrustige benen, soms met krampen;
- huiduitslag;
- een verkleuring (bruine vlekken);
- een aderontsteking;
- een spataderbloeding.
Vaak zijn er helemaal geen klachten, maar wordt de aanwezigheid van spataderen vooral als storend of lelijk ervaren.
Onderzoek spataderen
Na een telefonische intake kun je terecht voor een eerste afspraak met een van de specialisten. Naast een lichamelijk onderzoek en inventarisatie van de klachten wordt een Duplex-onderzoek gedaan. Dat is een onderzoek met ultrageluidsgolven, waarbij een indruk kan worden verkregen over de doorgankelijkheid van de bloedvaten, de stroomrichting van het bloed en de functie van de kleppen.
Het onderzoek is volstrekt pijnloos, onschadelijk (geen stralen) en wordt poliklinisch uitgevoerd. Het duplex-onderzoek kan ook via de huisarts van tevoren worden afgesproken.
Behandeling spataderen
Afhankelijk van de bevindingen van het onderzoek, zijn er in ons Spatadercentrum verschillende technieken mogelijk om de spataderen te behandelen:
Steunkousen vooraf aan de behandeling
Na de diagnose en voor de daadwerkelijke behandeling van jouw spataderen, worden steunkousen bij jou aangemeten. Deze draag je namelijk na de behandeling korte tijd. Het is verstandig om vóór de behandeling de steunkousen alvast een keer proef te dragen.
Het resultaat op lange termijn
In de volksmond wordt gezegd dat spataderen altijd terugkomen. Dat is gelukkig niet helemaal waar. In 80 procent van de gevallen is één operatie per been voldoende om ook op de langere termijn de grote spataders te laten verdwijnen. Helaas blijken de zijtakken veel hardnekkiger. Hoewel deze zijtakken met de spuitbehandeling redelijk te onderdrukken zijn, moet die behandeling toch vaak herhaald worden.
Complicaties
Bij een operatieve behandeling (strippen, EVLT®) van spataderen zijn er de normale risico's op complicaties van een operatie, zoals een nabloeding, wondinfectie en trombose. Het optreden van een bloeduitstorting komt vaak voor. Het kan wat hinderlijk zijn, maar het is meestal niet ernstig en het trekt doorgaans in de loop van enkele weken vanzelf weer weg.
Hoe voorkom je spataderen?
Je kunt zelf ook wat doen om spataderen te voorkomen of ervoor te zorgen dat het niet erger wordt:
- Voorkom langdurig staan of zitten; voor mensen met een staand beroep, is het aan te raden regelmatig even te gaan zitten en tijdens het staan de kuitspieren aan te spannen. Mensen met een zittend beroep zouden regelmatig even moeten gaan lopen en niet met hun knieën over elkaar gaan zitten.
- Mensen met een staand beroep en zwangere vrouwen doen er goed aan om elastische compressiekousen (steunkousen) te dragen, zodat het bloed goed kan blijven doorstromen.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging en voorkom overgewicht.
- Heb je last van vermoeide benen, leg dan overdag af en toe je benen omhoog.
- Draag geen knellende kleding.
- Sluit het douchen af met een ‘koude douche’, dit houdt de bloedvaten elastisch.
Meer informatie