Veelgestelde vragen coronavaccin

Het RIVM coördineert de uitvoering van de coronavaccinatie. Het ETZ heeft de opdracht gekregen om een beperkt aantal medische hoog-risicogroepen te vaccineren. Patiënten die dit betreft, krijgen hierover zelf bericht. Als je wilt weten wanneer je gevaccineerd wordt, bel dan niet naar het ziekenhuis maar kijk op www.coronavaccinatie.nl.

Vaccinatie tegen het coronavirus is niet verplicht. De overheid zorgt voor informatie over een vaccin en de vaccinatie. En over wat het effect op de samenleving kan zijn als veel mensen zich wel laten vaccineren. Of juist niet. Jij kunt daarna je eigen keuze maken om een vaccinatie tegen het coronavirus te halen.

Bij een geplande operatie is een termijn van ten minste 48 uur ervoor of erna een goede periode. Mogelijke bijwerkingen van de vaccinatie zijn dan verdwenen. Zo is er geen verwarring of eventuele complicaties komen door de operatie of door het vaccin.

Vanwege een hoog infectierisico op dit moment, is het advies om alle patiënten met een afweerstoornis te vaccineren met een van de beschikbare vaccins. Ook als de arts verwacht dat de vaccinatie mogelijk minder effectief is doordat het afweersysteem minder goed werkt vanwege bijvoorbeeld een onderliggende ziekte, behandeling met  afweeronderdrukkende medicatie of chemotherapie.

De enige redenen om je niet te vaccineren zijn: koorts op de dag van vaccinatie of een bekende ernstige allergische reactie op een van de bestanddelen in het vaccin. Je hoeft dus niet te overleggen met je behandelaar of het wel of niet mag.

De Nederlandse Vereniging voor Allergologie en Klinische Immunologie (NVvAKI) adviseert dat patiënten met een ernstige of chronische allergie wel het Pfizer vaccin mogen krijgen. 

Op  9 december 2020 kwam in het nieuws dat twee gezondheidsmedewerkers in het Verenigd Koninkrijk met allergieën in de voorgeschiedenis een allergische reactie hebben gehad na vaccinatie met het Pfizer vaccin. De MHRA – het college ter beoordeling van geneesmiddelen van het Verenigd Koninkrijk -  adviseerde daarop dat patiënten met een ernstige allergie in de voorgeschiedenis niet met het Pfizer vaccin gevaccineerd dienen te worden.  

Het aantal ernstige allergische reacties op vaccins in het verleden en op het Pfizer vaccin tijdens het onderzoek zijn zeldzaam.  Op basis van de twee gemelde mogelijke allergische reacties, waarvan nog niet alle details bekend zijn, ziet de NVvAKI nu geen reden om dit advies over te nemen. Patiënten met ernstige allergie voor voeding, insectengif, of medicatie allergie en ook patiënten met mastocytose kunnen wat betreft de NVvAKI gevaccineerd worden met het Pfizer vaccin. Patiënten die eerder een algehele allergische reactie hebben gehad na een vaccin, adviseren we eerst te overgelegen met een (huis)arts voordat het vaccin eventueel wordt toegediend.  Een reactie in het verleden met verhoging, hoofdpijn of vermoeidheid of een pijnlijke gezwollen arm zijn normale bijwerkingen van vaccinaties en zijn geen reden om het vaccin niet te krijgen.

De komende maanden zullen miljoenen mensen gevaccineerd gaan worden en dan is het onvermijdelijk dat er af en toe een allergische reactie op gaat treden. Alle ongewenste reacties worden gemonitord en gerapporteerd. De NVvAKI is hierbij betrokken en wordt op de hoogte gehouden. Mocht blijken dat allergische reacties vaker dan verwacht en bij bepaalde personen vaker optreden dan zal daar actie op ondernomen worden.

Bron: https://www.nvvaki.nl/

Alleen als je allergisch bent voor de hulpstof polyethyleen glycol (PEG)  is de kans groter dat je een reactie krijgt. Of als je eerder een ernstige allergische reactie kreeg op een vaccin. Meestal mag je het vaccin dan nog steeds wel hebben. Een algemeen advies dat voor iedereen geldt is dat je 15 minuten op de priklocatie moeten blijven. Dit is om er zeker van te zijn dat je geen last hebt van het vaccin voordat je naar huis gaat.

_bron: UMCG

Bij mastocytose heb je meer mestcellen in het beenmerg. Dit komt soms ook voor in de botten, de lymfeklieren, de lever, de milt, de maag- en darmwand, en de huid. Mestcellen spelen een belangrijke rol bij het immuunsysteem. Ze zorgen ervoor dat er ‘alarmen’ worden geactiveerd. Deze alarmen zorgen voor stofjes die op hun beurt weer het afweersysteem activeren. 

Je hebt een normale afweer. Met mastocytose heb je wel een grotere kans op ernstige allergische reacties. De samenstelling van de vaccins geeft geen reden om te denken dat je door jouw mastocytose een verhoogde kans hebt om allergisch te reageren op dit vaccin. Je kunt gewoon de vaccinatie halen.

_bron: UMCG

Angioedeem (vochtophoping) van de luchtwegen komt voor bij de ernstige vorm van het coronavirus. Dit angioedeem wordt soms behandeld met medicijnen zoals Cinryze® en Firazyr® (icatibant). Deze medicijnen worden ook gegeven bij (hereditair) angioedeem. Dit betekent niet dat je een hoger risico hebt op angioedeem door de vaccinatie. Je kunt gewoon de vaccinatie halen. Je hebt geen verhoogd risico op bijwerkingen.

_bron: UMCG

Het RNA vaccin Comirnaty® van Pfizer bevat geen ei. Op dit moment is nog niet duidelijk of het Oxford/AstraZeneca vaccin ei zou kunnen bevatten. Maar zelfs als er mogelijk sporen van ei in een vaccin zitten is onze ervaring dat dit eigenlijk nooit ernstige allergische reacties veroorzaakt. Dit betekent dat zelfs mensen met een allergie voor ei veilig gevaccineerd kunnen worden.

_bron: UMCG

Mensen met een medicatieallergie hebben geen hogere kans om allergisch te reageren op dit vaccin. Alleen als je een allergie hebt voor de hulpstof PEG mag je het vaccin niet zomaar krijgen. We raden je aan om je te laten vaccineren.

_bron: UMCG

Mensen met een allergie voor insecten hebben geen risico op een allergische reactie op het coronavaccin. Je kunt je laten vaccineren. Als je in het verleden immunotherapie heeft gehad voor je insectenallergie is deze allergie over. Een eventuele waarschuwing geldt dan al helemaal niet meer.

_bron: UMCG

Mensen met chronische urticaria (langdurige netelroos) hebben geen verlaagde afweer. Je hebt ook geen verhoogd risico om te reageren op het coronavaccin. Je kunt je laten vaccineren.

_bron: UMCG

Je reageert af en toe spontaan met een allergische aanval zonder dat hier een duidelijke oorzaak voor is gevonden. Wij hebben geen reden om aan te nemen dat je een verhoogd risico hebt op een allergische reactie op het coronavaccin. Je kunt het vaccin gewoon krijgen.

_bron: UMCG

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten niet of nauwelijks patiënten met kanker. Vandaar dat nog niet bekend is of patiënten met kanker die een behandeling met chemotherapie en/of immuuntherapie ondergaan evengoed beschermd zijn tegen het coronavirus als mensen zonder kanker. Er zijn geen aanwijzingen dat kankerpatiënten met de huidige of toekomstige vaccins een extra risico lopen op ernstige bijwerkingen. Dit wordt in de loop van 2021 wel nog verder onderzocht.

Wij adviseren kankerpatiënten zich wel te laten vaccineren. Vanuit praktische overwegingen adviseren we je om het vanuit de overheid geplande vaccinatiemoment te gebruiken, en dit niet af te laten hangen van het moment van je kuur.

Als je behandeld wordt in een wetenschappelijk onderzoek (trial) vragen wij je voor de vaccinatie eerst te overleggen met je behandelend arts.

Alle veelgestelde vragen over behandeling van Kanker vind je hieronder. Deze zijn gebaseerd op richtlijnen van het RIVM.

Wanneer je aan de beurt bent om gevaccineerd te worden hangt mede af of je werkzaam bent in de zorg en of bewoner van een verpleeghuis. Mensen tussen 18 en 60 jaar met een medische indicatie staan ingepland vanaf maart 2021 gevaccineerd te gaan worden. Voor het meest actuele overzicht, ga naar www.coronavaccinatie.nl.

De vaccins die nu uitkomen, bevatten geen levend verzwakte virussen; ze kunnen zich niet vermenigvuldigen. Vanwege een hoog infectierisico op dit moment, is het advies om alle patiënten met een afweerstoornis te vaccineren met een van de twee beschikbare mRNA-vaccins (BioNTech/Pfizer en Moderna). Ook als de arts verwacht dat de vaccinatie mogelijk minder effectief is doordat het afweersysteem minder goed werkt vanwege bijvoorbeeld een onderliggende ziekte, behandeling met  afweeronderdrukkende medicatie of chemotherapie.

De enige redenen om je niet te vaccineren zijn: koorts op de dag van vaccinatie of een bekende ernstige allergische reactie op een van de bestanddelen in het vaccin. Je hoeft dus niet te overleggen met je behandelaar of het wel of niet mag.

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten niet of nauwelijks patiënten met kanker. Vandaar dat nog niet bekend is of patiënten met kanker die chemotherapie krijgen evengoed beschermd zijn tegen het coronavirus als mensen zonder kanker. Er zijn geen aanwijzingen dat deze kankerpatiënten met de huidige of toekomstige vaccins een extra risico lopen op ernstige bijwerkingen. Dit wordt in de loop van 2021 wel nog verder onderzocht.

Wij adviseren kankerpatiënten die met chemotherapie worden behandeld zich wel te laten vaccineren. Vanuit praktische overwegingen adviseren we je om het vanuit de overheid geplande vaccinatiemoment te gebruiken, en dit niet af te laten hangen van het moment van je kuur.

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten niet of nauwelijks patiënten met kanker. Vandaar dat nog niet bekend is of patiënten met kanker die hormoontherapie krijgen evengoed beschermd zijn tegen het coronavirus als mensen zonder kanker. Er zijn geen aanwijzingen dat kankerpatiënten met de huidige of toekomstige vaccins een extra risico lopen op ernstige bijwerkingen. Dit wordt in de loop van 2021 wel nog verder onderzocht. Wij adviseren patiënten met kanker die behandeld worden met hormoontherapie zich wel te laten vaccineren.

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten niet of nauwelijks patiënten met kanker. Vandaar dat nog niet bekend is of patiënten met kanker die bestraald worden evengoed beschermd zijn tegen het coronavirus als mensen zonder kanker. Er zijn geen aanwijzingen dat kankerpatiënten met de huidige of toekomstige vaccins een extra risico lopen op ernstige bijwerkingen. Dit wordt in de loop van 2021 wel nog verder onderzocht. Wij adviseren patiënten met kanker die bestraald worden, zich wel te laten vaccineren.

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten niet of nauwelijks patiënten met kanker. Vandaar dat nog niet bekend is of patiënten met kanker die een behandeling immuuntherapie (bijvoorbeeld: nivolumab, pembrolizumab, ipilimumab, durvalumab) ondergaan evengoed beschermd zijn tegen het coronavirus als mensen zonder kanker. Er zijn geen aanwijzingen dat kankerpatiënten met de huidige of toekomstige vaccins een extra risico lopen op ernstige bijwerkingen. Dit wordt in de loop van 2021 wel nog verder onderzocht. Wij adviseren patiënten met kanker die behandeld worden met immuuntherapie, zich wel te laten vaccineren.

Een behandeling met rituximab en/of obinutuzumab geeft een onderdrukking van het immuunsysteem. Bij deze groep patiënten is er kort na deze behandeling geen beschermend effect te verwachten van een vaccinatie. Specifiek bij deze behandelingen adviseert het RIVM 3 tot 6 maanden te wachten met de vaccinatie. Als dat niet mogelijk is en de oproep voor vaccinatie binnen dit tijdsbestek valt dan is er geen bezwaar eerder te vaccineren. 

In de studies met de goedgekeurde vaccin(s) zaten wel veel patiënten met kanker in het verleden. Als je inmiddels gestopt bent met chemotherapie, immunotherapie of hormoontherapie is voor jou de informatie over het vaccin van toepassing die je kunt vinden op www.coronavaccinatie.nl. Wij adviseren patiënten met kanker in het verleden, zich wel te laten vaccineren.

Een stamceltransplantatie geeft een onderdrukking van het immuunsysteem. Bij deze groep patiënten is er kort na deze behandeling geen beschermend effect te verwachten van een vaccinatie. Specifiek bij deze behandelingen adviseert het RIVM 3 tot 6 maanden te wachten met de vaccinatie. Als dat niet mogelijk is en de oproep voor vaccinatie binnen dit tijdsbestek valt dan is er geen bezwaar eerder te vaccineren. 

Het risico bij bloedverdunners of bij mensen met een tekort aan bloedplaatjes is het ontstaan van een bloeding of blauwe plek als gevolg van de injectie. Dus het vaccin zelf heeft geen nadelige effecten op de stolling. Gebruik je Acenocoumarol of Fenprocoumon (of Marcoumar) dan ben je bekend bij een Trombosedienst. Voor jou geldt dat op de dag van de vaccinatie de INR lager moet zijn dan 3,5. De reden is dat het vaccin in de spier gespoten wordt en niet zoals bij een griepprik onder de huid. 
Je leest onder deze link hoe te handelen.

Patiënten met verminderde nierfunctie, patiënten die dialyseren of patiënten die een niertransplantatie hebben gehad, lopen een verhoogd risico op een ernstig beloop wanneer ze het coronavirus krijgen. Daarom adviseren we deze patiënten om zich te laten vaccineren. De bescherming na het vaccin en het vormen van antistoffen tegen het coronavirus is mogelijk minder dan bij gezonde mensen. Dat is voor het coronavaccin nog niet goed onderzocht, maar dat is wat we weten van andere vaccinaties bij nierpatiënten. Toch is enige bescherming beter dan geen bescherming. De bijwerkingen zijn over het algemeen mild en kortdurend. Het vaccin is niet apart getest onder nierpatiënten, maar er is geen reden om aan te nemen dat deze bijwerkingen anders of ernstiger zouden verlopen vergeleken met de rest van de bevolking. Voor overige vragen, ga naar www.nieren.nl.

In de studies van de huidige beschikbare vaccins (BioNTech/Pfizer en Moderna)is een kleine groep mensen getest die leven met hiv. Zij hebben geen ernstige bijwerkingen gemeld. Ondanks dat het in de studies om een kleine groep patiënten gaat, is ons advies je te laten vaccineren.

De enige redenen om je niet te laten vaccineren zijn:

1. koorts op de dag van vaccinatie;
2. een allergische reactie op een van de bestanddelen in het vaccin.

Voor meer informatie, zie de meest gestelde vragen op de site van de Hiv Vereniging. Als je aanvullende vragen hebt, neem dan contact op met je consulent.

Er worden geen levend verzwakte vaccins gebruikt, dus de huidige beschikbare vaccins kunnen gewoon worden gebruikt bij patiënten met een afweerstoornis zoals hiv. Ook als de arts verwacht dat de vaccinatie mogelijk minder effectief is doordat het afweersysteem minder goed werkt. Reden hiervoor is de ernst van de pandemie en meer risico op complicaties bij besmetting met het coronavirus.

Het maakt niet uit welke immuunstatus (aantallen witte bloedcellen in het afweersysteem) je hebt als je wordt opgeroepen voor vaccinatie. Op het moment van de oproep is het beter om een vaccinatie volgens de standaarddosering te krijgen, in plaats van te wachten op een hoger CD4-getal, waarbij het vaccin mogelijk effectiever is.

Vaccineren uitstellen is niet wenselijk; als je een vaccin aangeboden krijgt, is het advies om mee te gaan in de vaccinatieplanning van de Rijksoverheid, zie www.coronavaccinatie.nl.

Er zijn geen interacties bekend tussen de coronavaccins en hiv-medicatie.

Voor zover bekend hebben mensen met hiv geen grotere kans om het coronavirus op te lopen dan mensen zonder hiv. Internationale data laten tot nu toe zien dat er geen reden is om aan te nemen dat mensen met hiv eerder het coronavirus oplopen. Het advies voor mensen met hiv is dus om zich aan de gewone hygiënemaatregelen te houden.

Aanvullende maatregelen gelden alleen als je een onbehandelde hiv-infectie hebt, als je minder dan 200 CD4-cellen hebt of als je om een andere reden in een risicogroep valt.

Het is goed om je te realiseren dat de meeste mensen die COVID-19 krijgen geen of milde symptomen hebben. Een klein deel wordt heel ziek, van wie een deel overlijdt. Het is van tevoren niet te voorspellen hoe een infectie met het coronavirus bij iemand verloopt.

Internationale data laten tot nu toe zien dat er geen reden is om aan te nemen dat je zieker wordt van COVID-19 als je hiv hebt. Ook houdt de Hiv Vereniging bij welke data van mensen met hiv en COVID-19 gepubliceerd zijn. We blijven nieuwe artikelen over hiv en COVID-19 volgen. Als er nieuws is, delen we dit.

Er is dus voor zover bekend geen verschil in het verloop van COVID-19 bij mensen met hiv met een goede afweer en mensen zonder hiv. Mensen met hiv en een goede weerstand worden voor zover we weten niet zieker van COVID-19 dan mensen zonder hiv. Het is dus belangrijk dat je je hiv-medicatie volgens voorschrift neemt, zodat het virus onderdrukt blijft. In Nederland hebben veruit de meeste mensen met hiv een goedwerkende afweer door goede medicatie.

Een heel klein deel van de mensen met hiv in Nederland heeft geen goede afweer. Ze hebben dan weinig CD4-cellen, bijvoorbeeld minder dan 200. Mensen met hiv met een lage afweer kunnen zich minder goed wapenen tegen infecties van buitenaf. COVID-19 zou bij deze mensen dus ernstiger kunnen verlopen. Deze mensen vallen in de risicogroep voor het coronavirus. Ook mensen met een onbehandelde hiv-infectie vallen in de risicogroep.

Je kunt naast hiv ook een andere aandoening hebben, zoals COPD. Deze andere aandoening kan reden zijn dat je in een risicogroep valt. Mensen met een chronische aandoening aan de luchtwegen, een chronische hartaandoening, diabetes, een ernstige nieraandoening of een afweerstoornis (bijvoorbeeld na chemotherapie) hebben een grotere kans om (heel) ziek te worden van het coronavirus of hieraan te overlijden. Ook is hogere leeftijd een risicofactor (met name 70+). Hiernaast hebben rokers en mensen met overgewicht een grotere kans op een ernstiger verloop van COVID-19.

Maar dit wil niet zeggen dat mensen met een lage afweer of mensen die in een risicogroep vallen sowieso COVID-19 krijgen of hier heel ziek van worden. Er is alleen over het algemeen gesproken een grotere kans.

Bron: www.hivvereniging.nl, 06-01-2021

De vaccins zijn uitvoerig getest en geschikt bevonden om toe te dienen, ook aan mensen met diabetes.  Voor vragen omtrent vaccineren verwijzen wij naar de website van Diabetes Vereniging Nederland.

Voor vragen over COVID vaccinatie bij hypofysepatienten, ga naar de website van de Nederlandse Hypofyse Stichting.

Alle informatie voor hart- en vaatpatiënten staat gebundeld op de website van de Hartstichting. Via deze website vind je alle informatie.