Wat is een lymfoom?
Lymfeklierkanker - ook maligne lymfoom genoemd - is een kwaadaardige woekering van lymfocyten in de lymfeklieren. In normale omstandigheden spelen lymfocyten, die behoren tot de witte bloedcellen, een belangrijke rol bij de bestrijding van ziekteverwekkers. Lymfocyten komen in groten getale voor in de lymfklieren, maar ook in bloed, beenmerg, milt en keelholte. Ze bestaan uit zogenaamde B-lymfocyten en T-lymfocyten. Wanneer de lymfocyten kwaadaardig ontaarden, hopen zij zich meestal op in lymfklieren, waardoor lymfklierzwellingen kunnen ontstaan, maar ook buiten de lymfeklieren kunnen deze ophopingen ontstaan of de kwaadaardige lymfocyten zijn in het bloed te vinden.
Er zijn twee soorten lymfoom: Non-Hodgkin en Hodgkin. Non-Hodgkin komt veel vaker voor dan Hodgkin. Bij zowel non-Hodgkin als Hodgkin is er meestal iets mis met de B-lymfocyten.
Hodgkin lymfoom
Vroeger ziekte van Hodgkin genoemd, komt vooral bij jonge mensen tussen 20 en 35 jaar voor. Maar ook bij mensen ouder dan 50 jaar kan de ziekte optreden. De ziekte wordt jaarlijks bij 400 tot 500 mensen in Nederland vastgesteld. Ze begint meestal met een pijnloze lymfklierzwelling in de hals, oksels of in de borstholte tussen de longen. Soms hebben mensen last van koortsaanvallen, onbegrepen vermagering of nachtzweten. Een Hodgkin lymfoom is tegenwoordig bij veel patiënten te genezen met chemotherapie en/of bestraling.
Non-Hodgkin lymfomen
Non-Hodgkin lymfomen zijn er in verschillende vormen. We onderscheiden wel 30-40 soorten non-Hodgkin lymfomen. Sommige zijn langzaam groeiende varianten (indolente lymfomen), anderen zijn meer agressief groeiende varianten. De behandelingen voor deze verschillende varianten verschilt vaak.
Indolente lymfomen
De langzaam groeiende vormen, ook wel indolente lymfomen genoemd, vormen ongeveer 30 tot 40% van alle lymfklierkankers en komen vooral op oudere leeftijd voor. Als de ziekte wordt vastgesteld is er vaak al uitbreiding in meerdere lymfkliergebieden in het lichaam en is het beenmerg vaak aangedaan. Er zijn meerdere vormen van behandeling mogelijk. Vaak betreft het combinaties van behandeling met chemotherapie, bestraling, immunotherapie of doelgerichte therapie. Hiermee is de kans groot dat de ziekte gedurende lange tijd tot rust komt, maar deze vormen van lymfklierkanker hebben helaas sterk de neiging om na verloop van tijd opnieuw de kop op te steken. Daarom wordt bij patiënten die weinig tot geen klachten hebben van de ziekte ook nogal eens gekozen voor alleen nauwgezette controles zonder behandeling, de zogenaamde wait-and-see aanpak en wordt de behandeling pas gestart als er klachten optreden.
Vooruitzichten
De kans op genezing is afhankelijk van een paar factoren. De belangrijkste zijn:
- Is het een snel groeiend of een langzaam groeiend lymfoom?
- In welk stadium is de ziekte bij ontdekking (bevindt de ziekte zich in één gebied in het lichaam, in meerdere gebieden, door het gehele lichaam?)
Bij een langzaam groeiend (indolent) lymfoom in een eerste beginstadium is de kans op langdurige ziekte controle groot. Meer dan 80% kan goed behandeld worden. Vaak ontdekken we een indolent lymfoom pas laat. Voorspellingen over het verloop van de ziekte zijn bij indolente lymfomen heel moeilijk te maken. Percentages die vaak gegeven worden zijn gemiddelden. Dat betekent dat u deze niet zomaar naar uw eigen situatie kunt vertalen. Uw arts bespreekt altijd met u wat u van de toekomst kunt verwachten.
Snel groeiende lymfomen
De meest voorkomende vormen van lymfklierkanker behoren tot de snel groeiende of agressieve maligne lymfomen, ongeveer 50%. Ze komen op alle leeftijden voor, maar op oudere leeftijd neemt het risico op het krijgen van deze vormen toe. De behandeling bestaat uit in het algemeen uit chemotherapie in combinatie met immunotherapie soms aangevuld met bestraling. Soms is een stamceltransplantatie na hoge dosis chemotherapie nodig als behandeling. Een groot deel van de patiënten met deze vormen van lymfklierkanker geneest met de huidige behandelingen.